Ο θεσμός των ακαδημαϊκών υποτρόφων, θεσπίστηκε με το Νόμο 4115/2013 (ΦΕΚ 24/30.1.2013 τ.Α') άρθρο 34 «Θέματα ΑΕΙ», παρ. 16, (όπου τροποποιείται η παρ. 6 του άρθρου 29 του Ν. 4009/2011). Ακολούθησαν τροποποιήσεις, με το άρθρο 95 του ΦΕΚ 258/8.12.2014 τ.Α΄, το Ν. 4386/2016 (ΦΕΚ 83/11.5.2016 τ.Α΄) άρθρο 59 και την παρ. 4 του άρθρ. 19 του Ν. 4452/15.2.2017.

Οι ακαδημαϊκοί υπότροφοι μπορεί να είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος ή υποψήφιοι διδάκτορες ή επιστήμονες με εξαιρετική τεχνική εμπειρία. Οι θέσεις χρηματοδοτούνται από πόρους που εξασφαλίζει το Τμήμα, από ΝΠΙΔ, χωρίς αύξηση της κρατικής επιχορήγησης προς το οικείο ΑΕΙ και προσλαμβάνονται με συμβάσεις ανάθεσης έργου.

Η προκήρυξη των θέσεων γίνεται έπειτα από αίτημα του Διευθυντή της Κλινικής/Εργαστηρίου προς τον οικείο Τομέα και την τελική έγκριση από τη Συνέλευση του Τμήματος. Το γνωστικό αντικείμενο, τα προσόντα και τα κριτήρια καθώς και η αμοιβή, καθορίζονται από τον Διευθυντή της Κλινικής/Εργαστηρίου.

Η διάρκεια της σύμβασης των υποτρόφων καθορίζεται μέχρι ενός ακαδημαϊκού έτους κατά περίπτωση, ανάλογα με τις ανάγκες του Τομέα. Δύναται η σύμβαση να ανανεώνεται ή να παρατείνεται, όμως ο συνολικός χρόνος πρόσληψης δεν μπορεί να υπερβεί τα τρία (3) ακαδημαϊκά έτη.